پرسش :

لطفاً در مورد آیات و روایاتی که در مورد عرضه‌ کردن اعمال ما به ائمه (علیهم السلام) صحبت می‌کنند کمی توضیح دهید.

پاسخ :
خدای سبحان در قرآن مجید می‌فرماید:
«وَ قُل اعملوا فَسَیرَى اللهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ» (1)؛ بگو: عمل کنید، خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را می‌بینند ...
از طرفی، نبی مکرّم اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) شاهد و گواه امت است: «یا أَیهَا النَّبِی إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا»؛ (2) و «فَکَیفَ إِذَا جِئْنَا مِن کُلِّ أمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَجِئْنَا بِکَ عَلَى هَؤُلاء شَهِیدًا». (3)

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌گوید:
«هر عملی که انسان انجام می‌دهد، از خیر یا شر، خدا و رسولش و مؤمنان، حقیقت عمل خیر یا عمل شر را مشاهده می‌کند. (4)»

ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند:
«در هر بامداد، کردار بندگان نیکوکار و فاسق بر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) عرضه می‌شود؛ پس برحذر باشید از کردار ناشایست. همین است معنای قول خدای تعالی «قُلِ اعْمَلُواْ فَسَیرَى اللهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ ...». (5)

همین طور در تفسیر آیه شریف 5 سوره‌ی بقره که از نزول ملائکه و روح صحبت می‌کند، مفسرین با استدلالات عقلی و نقلی بیان می‌کنند که کسی جز وجود مقدس حضرت ولی‎‌عصر و حجت خدا نمی‌تواند محل نزول ملائکه باشد که امور بندگان به او عرضه می‌شود.

از امام رضا (علیه السلام) هم روایت شده است:
«و الله انّ اعمالکم لتعرض علی فی کلّ یوم و لیلة»؛ به خدا سوگند اعمال شما در هر روز و شب بر من عرضه می‌شود. (6)
بنابراین پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و امامان (علیه السلام) از حقیقت اعمال بندگان، با خبر هستند و اعمال آنان را مشاهده می‌کنند.
 
پی‌نوشت‌ها:
1. توبه (9): 105.
2. احزاب (3/3): 45؛ «ای پیامبر ما تو را گواه فرستادیم».
3. نساء (4): 41؛ «حالِ آنان چگونه است آن روز که برای هر امت، گواهی بر اعمالشان می‌طلبیم و تو را گواه بر اعمال آنان قرار خواهیم داد»
4. المیزان، ج 9، ص 398.
5. کافی، ج 1، ص 219.
6. کافی، ج 1، ص 220؛ همان‌طور که می‌دانید در شؤول امامت فرقی بین امام رضا (علیه السلام) و امام زمان (علیه السلام) و سایر ائمه (علیهم السلام) نیست.

منبع: آفتاب مهر (دفتر اول)، جمعی از محققین مرکز تخصصی مهدویت، ناشر: انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود علیه السلام، چاپ چهاردهم، تابستان 1393.